De zorg voor mensen die te maken hebben met een eerste psychose moet beter. Daarover hebben partijen in de zorg afspraken gemaakt op de werkconferentie “Vroeg begonnen is een toekomst gewonnen” in Assen. De bijeenkomst werd op initiatief van Ypsilon georganiseerd samen met het Multidisciplinair Netwerk Vroege Psychose, Anoiksis en het AMC. Twee zaken krijgen wat de bezoekers betreft de hoogste prioriteit: aandacht voor de familie en het sociale netwerk (school, werk) en het verkorten van de duur van de onbehandelde psychose.

De hele dag praatten mensen van de werkvloer en koepelorganisaties over waar de vroege-psychosezorg beter zou kunnen en hoe dat zou kunnen worden bereikt: veel hulpverleners uit vroege-psychoseteams of VIP-teams, maar ook vertegenwoordigers van de academische wereld, Anoiksis, GGZ Nederland, psychiaterkoepel NVvP en Zorgverzekeraars Nederland.

De werkconferentie werd georganiseerd naar het voorbeeld van een Brits initiatief. Daar sloeg 10 jaar terug een klein groepje mensen de handen ineen om de psychosezorg te verbeteren. Aanleiding was de ontoegankelijke zorg waar huisarts David Shiers mee werd geconfronteerd toen zijn dochter psychotisch werd. Samen met de internationaal bekend psychiater Max Birchwood en enkele anderen stelde hij een consensusverklaring op met zeer ambitieuze doelen, die ze in de jaren erna ook grotendeels wisten te realiseren.

De verklaring, vertaald in het Nederlands, was voor een aantal aanwezigen nog altijd een belangrijke bron van inspiratie. Zo spraken Peter Niesink, directeur van de psychiaterkoepel NVvP en ook Ronald Luijk van Zorgverzekeraars Nederland en de Stichting Benchmark GGZ, direct hun steun uit voor het initiatief. Voor anderen was de verklaring daarvoor te gedateerd. “Stoffig en rijp voor het psychiatriemuseum Dolhuys”, vond Anoiksisvoorzitter Mette Lansen. De organisatoren van de conferentie hebben op zich genomen om de verklaring zo te herzien dat ze een startpunt biedt voor verdere acties. Maar tegelijk zullen ook de eerste prioriteiten al worden aangepakt om geen tijd verloren te laten gaan.

Om de duur van de onbehandelde psychose te verkorten, heeft het Multidisciplinair Netwerk Vroege Psychose al een handboek in voorbereiding waarin goede voorbeelden en de laatste wetenschappelijke literatuur worden gekoppeld. Maar wat de bezoekers betreft wordt dat niet vrijblijvend en volgt uitwerking in een richtlijn voor behandelaars en in zorgstandaarden en ‘zorgpaden’; modern jargon om concreet vast te leggen wat de GGZ aan zorg biedt en wat die zorg precies oplevert. Onderzoek moet daarnaast duidelijk maken wat effectief is en wat niet.

Ypsilon toonde zich, bij monde van Bert Stavenuiter toonde zich blij met de brede steun om de familie vroeger en beter bij de behandeling te betrekken. Over de concrete invulling maakte hij zich geen zorgen. “Vanwege hun interesse in de Triadekaart hebben we al met 25 instellingen contact gehad over hun invulling van het familiebeleid. Ideeën en voorbeelden genoeg!” Luijk vulde aan dat de zorgverzekeraars al met GGZ Nederland en het Landelijk Platform GGz de eerste stappen hadden gezet.

De conferentie leverde nog veel meer inzichten op in hoe het wel en niet beter kan in de eerste fase. De zorg moet herstelgericht zijn en dus veel meer oog hebben voor het (weer) functioneren in de maatschappij. Opvallend genoeg dragen het voorlichten van schooldecanen en huisartsen over wat een psychose is nauwelijks bij aan het verkorten van de duur van de onbehandelde psychose, wist bijzonder hoogleraar Mark van der Gaag te melden. Ook massale publiekscampagnes hebben maar beperkte waarde: zodra je stopt, is het publiek de boodschap weer kwijt. Een betere screening aan de voordeur van de GGZ is dan veel effectiever: nu starten nog tal van mensen met een psychose eerst op de verkeerde afdeling.

Klik hier voor de bijdrage (in pdf-formaat) van Ypsilon op de werkconferentie.