Onbegrijpelijk. Die kwalificatie geven het Landelijk Platform GGz en Per Saldo aan het Haagse voornemen dat zelfs mensen met zeer zware ggz-problematiek straks geen toegang meer zullen krijgen tot de AWBZ. Dat blijkt uit een brandbrief die de organisaties aan staatssecretaris Van Rijn hebben gestuurd. Houdt hij toch aan zijn plannen vast, dan hebben de organisaties een hele reeks voorwaarden opgesomd die nodig zijn om de zorg voor langdurig zieken goed te regelen. “Alleen dat al geeft aan dat het om een onlogische maar ook onverantwoorde keuze gaat.”

De afgelopen periode heeft een delegatie van het Landelijk Platform GGz (LPGGz) een hele serie gesprekken gevoerd met het ministerie in een poging om de schade voor de met name de zwaarste groep in de GGZ te beperken. Namens de lidorganisaties was Ypsilon actief bij alle gesprekken aanwezig en zal daar op haar Studiedag van komend weekend uitgebreid verslag van doen. Ook budgethoudersorganisatie Per Saldo sloot zich bij de gesprekken aan.

De delegatie maakte er geen geheim van het volsterkt ongebrijpelijk te vinden dat mensen met zware ggz-problematiek straks mogelijk niet onder de AWBZ kunnen blijven vallen, terwijl dit wel geldt voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking die zware zorg nodig hebben. “Gemeenten kunnen deze zorg helemaal niet aan, ze hebben geen idee hoe complex de zorg voor deze mensen is, wat het betekent voor de omgeving van mensen; ze missen daarvoor de deskundigheid. En belangrijker nog, het ontbreekt de gemeenten aan kennis om te zien dat er überhaupt hulp nodig is, laat staan welke hulp, in welke omvang en de specifieke deskundigheid van zorg die nodig is”, aldus de organisaties. 

Rechtspositie, keuzevrijheid en toegankelijkheid uitermate slecht
Het kabinet heeft aangekondigd alle intramurale ggz met behandeling naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) over te hevelen en alle intramurale zorg waar het accent ligt op begeleiding (beschermd wonen) naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Het Landelijk Platform GGz en Per Saldo zien grote bezwaren, vooral bij de overheveling naar de Wmo. De rechtspositie van cliënten zal veel beter geregeld moeten worden dan nu in de Wmo het geval is. Het gaat vaak om zeer kwetsbare personen die 24 uur per dag toezicht nodig hebben. Ook moet de doelstelling van de Wmo in de wet aangepast worden. Het gaat bij intramurale zorg immers niet alleen om participatie, maar juist ook om het bieden van een veilige omgeving en ondersteuning bij kwaliteit van leven. Die aspecten moeten ook in de nieuwe zorgverzekeringswet gewaarborgd worden om te voorkomen dat de zorg zich daar eenzijdig op behandeling richt. Toegankelijkheid en keuzevrijheid bij dagbesteding zullen in de Zvw ook goed geborgd moeten worden.

Focus op participatie niet reëel
Zowel in de Wmo als in de Zvw moet geregeld worden dat het zorgplan dat samen met zorgvrager en naastbetrokkenen is opgesteld als leidraad dient voor de te leveren zorg.  Dat zorgplan zal alle levensgebieden moeten omvatten. Ook op die manier kan een eenzijdige focus op maatschappelijke participatie of medische behandeling voorkómen worden. 
In de langdurende ggz zijn diverse gespecialiseerde kleinschalige voorzieningen, vaak opgezet door of samen met direct betrokkenen. Het Landelijk Platform GGz en Per Saldo willen dat deze voorzieningen in het nieuwe stelsel toegankelijk blijven door het invoeren van persoonsvolgende financiering. Als bijvoorbeeld zo’n wooninitiatief de beste plek is voor iemand, moet de gemeente daar één op één zorg kunnen inkopen. Daarnaast willen beide organisaties dat zorgverzekeraars en gemeenten op regionaal niveau een gezamenlijk budget krijgen voor zorginkoop. Daarmee kan voorkómen worden dat cliënten heen en weer geschoven worden tussen gemeente en zorgverzekeraar.

De beste oplossing  blijft dat de zwaarste groep patiënten  een plek krijgt in de nieuwe AWBZ ofwel de Wet Langdurige Intensieve Zorg. Het kabinet lijkt een andere keuze te maken, maar het Landelijk Platform GGz en Per Saldo zullen alle moeite doen om de politiek hiervan te overtuigen. Lukt dat niet, dan biedt de brandbrief de staatssecretaris precies de voorwaarden waaraan hij moet voldoen om toch een goed niveau van zorg te handhaven.

> Klik hier om de brief aan de staatssecretaris te downloaden.