Het afgelopen jaar zijn minstens twintig psychiatrisch patiënten langdurig opgesloten. Maanden tot zelfs jaren zitten zij alleen in een isoleercel of afzonderingsruimte. Dit zei het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) gisteravond in NOVA. Dat zijn minstens vier keer zoveel dan minister Klink eerder suggereerde. Minstens, voegt NOVA eraan toe, want het CCE adviseert pas sinds anderhalf jaar actief in de psychiatrie en is nog niet bekend bij alle instellingen. Het CCE richt zich op vastgelopen situaties in de zorg, waar de menselijke maat uit het oog is geraakt.

Vorig jaar wekte minister Klink nog de indruk dat slechts vijf patiënten langer dan drie maanden continu worden gesepareerd of afgezonderd. Hij schrijft in een brief aan de Tweede Kamer over deze gevallen: “Hierbij is separeren of afzonderen soms de enige resterende oplossing danwel van de beschikbare opties nog de meest acceptabele oplossing.”

Het afgelopen jaar zijn minstens twintig psychiatrisch patiënten langdurig opgesloten. Maanden tot zelfs jaren zitten zij alleen in een isoleercel of afzonderingsruimte. Dit zei het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) gisteravond in NOVA. Dat zijn minstens vier keer zoveel dan minister Klink eerder suggereerde. Minstens, voegt NOVA eraan toe, want het CCE adviseert pas sinds anderhalf jaar actief in de psychiatrie en is nog niet bekend bij alle instellingen. Het CCE richt zich op vastgelopen situaties in de zorg, waar de menselijke maat uit het oog is geraakt.

Vorig jaar wekte minister Klink nog de indruk dat slechts vijf patiënten langer dan drie maanden continu worden gesepareerd of afgezonderd. Hij schrijft in een brief aan de Tweede Kamer over deze gevallen: “Hierbij is separeren of afzonderen soms de enige resterende oplossing danwel van de beschikbare opties nog de meest acceptabele oplossing.”

Het ministerie van VWS betreurt deze twintig langdurige separaties van het afgelopen jaar. “Hoewel het aantal dwangbehandelingen sinds 2008 is afgenomen, moeten we blijven streven naar het beperken van separaties tot kortdurende noodsituaties,” aldus minister Klink in een reactie aan NOVA. Volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg is in een jaar tijd het aantal separaties in ons land gemiddeld gedaald met 10%. De Inspectie is optimistisch. Als het zo doorgaat verdwijnt de isoleercel. Maar bestuurder Tom Kuipers van GGZ Nijmegen bestrijdt dit. “Ik geloof niet dat we op nul uitkomen.”

NOVA ontdekte dat op verschillende manieren de officiële separatiecijfers worden geflatteerd. Door niet goed te registeren, door separaties ten onrechte het stempel vrijwillig te geven, of door mensen in te sluiten op hun eigen kamer. Tom Kuipers (GGZ Nijmegen) ziet het ouderwetse separeren in een hok met matras, scheurhemd en kartonnen po inderdaad afnemen. Maar de druk om de separatiecijfers naar beneden te krijgen leidt ook tot andere vormen van opsluiting. Kuipers tegen NOVA: “Dat kan ook een vorm van geweldpleging zijn.” Dat beaamt advocaat Marie-José Spieringhs. Zij ziet dat de gewone kamers van patiënten omgebouwd kunnen worden tot een ruimte die geschikt is voor opsluiting. “Uiteindelijk krijg je dan een compleet gestripte kamer met een papieren hoedje om je behoefte in te doen. In feite vindt dan separatie plaats.” Deze zogenaamde kamerprogramma's zijn niet meldingsplichtig bij de Inspectie.

Begin juni is de presentatie van een onafhankelijk onderzoek in opdracht van het ministerie van VWS naar de omstandigheden waaronder separaties worden toegepast en naar de meldingsbereidheid van GGZ-instellingen bij dwangtoepassingen. Een Kamermeerderheid besloot vorig jaar tot dit onderzoek.