De afname van separeren stagneert en goede voorbeelden krijgen te weinig navolging. “Teleurstellend en onbegrijpelijk”, vindt Marjan ter Avest, directeur van het Landelijk Platform GGZ. Ze reageert hiermee op de conclusie van de Inspectie, die na onderzoek naar separeerbeleid in de GGZ tussen 2008 en 2011 concludeerde dat het terugdringen van separeren beter moet en kán. In het rapport worden best practices genoemd waarmee het wél lukt om zeer drastisch het aantal en de duur van separaties te verminderen, ook bij mensen met een complexe zorgvraag.

De Inspectie geeft het veld tot uiterlijk 2013 de tijd om zelf normen vast te leggen op het gebied van dwang. tot die tijd staat de Inspectie toe dat mensen tot drie maanden aaneengesloten worden gesepareerd, voordat externe expertise verplicht wordt gesteld. “Dat kan niet het beleid zijn anno 2011”, aldus een onthutste Ter Avest. “Wij eisen strenger en sneller ingrijpen van de Inspectie bij separaties.”

Het LPGGZ heeft daarom sinds enkele maanden al zijn eigen normen opgesteld vanuit het cliënt- en familieperspectief om dwang zo veel mogelijk uit te bannen in de psychiatrie. Duurt een separatie langer dan vijf dagen, dan moet er wat het LPGGz betreft onafhankelijke consultatie worden ingewonnen die leidt tot het stopzetten van de separatie. De inzet van ervaringsdeskundigen, betrokkenheid van familie, betere bejegening en vroegtijdige signalering van onrust helpen om dwang te voorkomen. Maar de overheid zal daarnaast voldoende middelen moeten vrijmaken om alternatieven voor dwang mogelijk te maken. Volgens de Inspectie is een belangrijk deel van separatie te vervangen door intensieve (één op één) zorg. Met de enorme bezuinigingen op komst maakt het LPGGZ zich grote zorgen hoe dit tot stand kan komen.

Ook nu al stelt overigens de richtlijn ‘Besluitvorming dwang’ van psychiaters uit 2008 dat separatie geen enkel therapeutisch doel dient. Bij separaties die langer dan een week duren, is de behandeling vastgelopen en moet volgens deze richtlijn een onafhankelijk psychiater geconsulteerd worden. Het LPGGZ vraagt zich af wat er van deze richtlijn terecht komt in de praktijk. 

Het Platform GGZ juicht de insteek van de Inspectie dan ook toe voor separeervrije zorg en het verbod op eenzame opsluiting en het registreren in Argus.