Het veranderde zorglandschap maakt een vernieuwde aanpak van mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) noodzakelijk. Dat staat in het rapport ‘Over de brug; Plan van aanpak voor de behandeling, begeleiding en ondersteuning bij ernstige psychische aandoeningen’ dat minister Schippers gisteren aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. Het rapport beschrijft wat nodig is om goede zorg gericht op het herstel van mensen met ernstige psychische aandoeningen beschikbaar en toegankelijk te houden in een sterk veranderend zorglandschap. Het Plan van Aanpak roept betrokken partijen op om de zorgbehoeften en mogelijkheden van deze mensen tot leidraad te maken voor de hulpverlening. Om meer herstel en vermindering van zorgbehoeften te bereiken, wordt naast een proactieve, geïntegreerde aanpak in de regio gepleit voor een landelijke kwaliteitsstandaard en innovatieprogramma.

De op handen zijnde veranderingen van de zorg naar de gemeenten en de gelijktijdige ambulantisering binnen de GGZ hebben grote gevolgen voor mensen met ernstige psychische aandoeningen en de zorg die zij nodig hebben. Enerzijds bieden deze veranderingen nieuwe mogelijkheden tot herstel en burgerschap, anderzijds dreigt het gevaar van vergaande versnippering en verschraling van zorg. Om te kunnen garanderen dat goede zorg, waar nodig specialistische behandeling, ook in de toekomst steeds toegankelijk en bereikbaar is, is een nieuwe aanpak nodig. Naast behandelen van psychiatrische symptomen en professionele zorg, gaat het ook om het bieden van ondersteuning en begeleiding van persoonlijk en maatschappelijke herstel, rekening houdend met de eigen kracht, inzet en energie van mensen met ernstige psychische aandoeningen, aldus de experts in het rapport dat werd geschreven onder leiding van kenniscentrum Phrenos. Ook Ypsilon dacht mee bij het rapport.

In haar begeleidende brief schetst de minister drie vervolgstappen. Het Landelijk Platform GGz zal een voorstel opstellen voor de ontwikkeling van ‘regionale herstelacademies’. Er zijn initiatieven voor een zorgstandaard voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Dit staat geprioriteerd op de meerjarenagenda van het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZ. Voorts ziet de  minister mogelijkheden om de innovatieagenda van Over de brug aan te laten sluiten bij het innovatieprogramma dat in ontwikkeling is voor de langdurige intramurale ggz. Zij adviseert de ambitie van een derde meer herstel daarbij te betrekken.

Klik hier om het rapport in te zien of te downloaden.

Nederland telt ongeveer 160.000 volwassenen met ernstige psychische aandoeningen. Daaronder vallen bijvoorbeeld ernstige psychotische stoornissen, bipolaire stoornis, en ernstige depressie en verslavingen. Vanwege achterstanden bij deze groep mensen ten opzichte van andere burgers, bijvoorbeeld op het gebied van lichamelijke gezondheid en levensverwachting, inkomen, arbeid en relaties, is de zorg die zij nodig hebben veelomvattend. Naast medisch-psychiatrische zorg hebben velen ook behoefte aan begeleiding en ondersteuning om aan het maatschappelijk verkeer deel te kunnen nemen. Niet alleen is de zorg voor mensen met ernstige psychische aandoeningen complex vanwege zorgbehoeften op meerdere terreinen, ook bestaat er grote verscheidenheid in financiering van en regelgeving rond deze zorg.

Nieuwe aanpak

De ambitie om meer herstel en minder zorgbehoeften bij mensen met ernstige psychische aandoeningen te bereiken, kan alleen slagen als àlle betrokken partijen (ggz-aanbieders, gemeenten, zorgverzekeraars, patiënten- en familieorganisaties) de handen ineen slaan en ‘over de brug’ willen komen. In het Plan van Aanpak wordt aanbevolen dat zorg aan mensen met ernstige psychische aandoeningen het beste op regionale schaal georganiseerd kan worden, in een veelzijdig netwerk van personen, functies en voorzieningen. Mensen met ernstige psychische aandoeningen en hun naastbetrokkenen verdienen een belangrijke positie in dit netwerk, als consument én als producent van hulpverlening, en zullen hun bijdragen onder meer vanuit ‘regionale herstelacademies’ gaan leveren. Op landelijk niveau zijn nadere afspraken over de afstemming van wettelijke kaders en bijbehorende bekostigingssystemen gewenst. Daarnaast is het opstellen en toepassen van een landelijke kwaliteitsstandaard en een innovatieagenda van essentieel belang om de kwaliteit van zorg te kunnen garanderen en verbeteren.