FEUILLETON 12 13 Ypsilon Nieuws 1 | 2025 adviesdienst www.ypsilon.org De adviesdienst is er voor leden. Maak er gebruik van! Bel voor de telefonische adviesdienst 088 000 21 20, bereikbaar op ma/di/do/vr van 10.00 tot 16.00 uur. Je krijgt dan Marjo Markx, Heleen Schönau of Marjolein Hoekstra aan de telefoon. Ook kun je vanaf nu appen naar 06 16 35 03 92. Stuur je een e-mail naar adviesdienst@ypsilon.org, dan zal Erin Wagenaar je vraag beantwoorden. Schone schijn Ze is ergens midden twintig en zit in haar eerste psychose. Bibi heet ze. Haar toekomst zag er rooskleurig uit: een studie werktuigbouwkunde aan de universiteit, lid van de studentenvereniging, een rijk sociaal leven en een eigen flatje. Tegenwoordig mag je van geluk spreken als je het huis uit kan als twintiger. ‘Het is een hele slimme meid, maar dat werkt nu juist in haar nadeel. Ze weet heel goed hoe ze de schone schijn moet ophouden en kan doen alsof het goed met haar gaat’, zegt Bibi’s moeder aan de telefoon. ‘Maar mensen in de flat zien ook wel dat er iets niet klopt. Ze heeft altijd haar gordijnen dicht, komt bijna niet naar buiten en haar post stapelt zich op.’ Haar ouders willen meer hulp zoeken voor Bibi. In verbinding blijven met haar, want het contact wordt steeds minder. ‘Ze heeft ons nu geblokkeerd op WhatsApp. We krijgen geen contact met haar. Hoe weten we nu hoe het met haar gaat? En hoe maken we duidelijk dat ze in een psychose zit?’ De wanhoop en het verdriet van Bibi's ouders zijn voelbaar. Ze zien hun dochter, ooit zo vol leven en ambitie, langzaam verdwijnen in een wereld die voor hen onbegrijpelijk is. Dat is het tegenstrijdige van een psychose: voor degene die er middenin zit, zijn z’n ervaringen echt. Terwijl de buitenwereld dit als waanzin ziet. Proberen duidelijk te maken dat er iets niet klopt? Werkt vaak averechts, je dierbare leeft een eigen verhaal. Als naaste zie je je familielid kwijtraken wat ooit zo belangrijk voor hem of haar was. Je instinct wil helpen en beschermen. Je wil niets liever dan er zijn voor je familielid, maar die trekt zich pijnlijk genoeg steeds verder terug. Bibi’s ouders? Die zijn zich meer gaan richten op zichzelf. Ze komen voor het eerst in aanraking met het aanbod van Ypsilon: ze hebben zich ingeschreven voor de workshop Verbindende gespreksvaardigheden, gaan voor het eerst naar een gespreksavond in de regio en winnen informatie in over wooninitiatieven die zijn opgezet door naasten. Want hun verhaal mag dan pas net zijn begonnen, ze kunnen steunen op de kennis en ervaring van al die Ypsilonners die dit al eerder hebben meegemaakt. Marjolein Hoekstra | medewerker Adviesdienst Lalith, een Sri Lankaanse Nederlander met de diagnose schizofrenie, overleed op 26 april 2023 in het verpleeghuis waar hij woonde. Jolanda Brunnekreef, zijn mantelzorger en ex-partner, vertelt in YN wat zij meemaakt. De telefoon gaat voor de zoveelste keer. Lalith. Ik neem niet altijd op, maar deze keer wel weer een keer. ‘Jollie, jollie, thank God you’re answering. Luister, je moet nu direct hiernaartoe komen. Er is een groot probleem.’ ‘Wat is er dan?’ vraag ik uit gewoonte. ‘Dat kan ik je niet vertellen over de telefoon. Kom nou maar gewoon. Het is echt heel erg belangrijk. It’s a matter of life and death!’ Ik laat hem toch nog wachten tot ‘s avonds na het eten. Dan gaan Léon, Nina en ik samen en dan nemen we hem mee naar de brasserie van het verpleeghuis. Het aankleden, naar de wc helpen, van alles schoonmaken - niet zelden zit alles onder de poep of plas - het tillen in de rolstoel, versnaperingen kopen, de repen Verkade chocola uit het winkeltje die we absoluut niet met Lalith kunnen passeren zonder er tenminste twee van te kopen: het is allemaal iets minder zwaar als we het samen doen. Diepe angsten Als we binnenkomen, ligt hij met hoofd onder het laken. Zijn lichaam is zo mager dat het lijkt alsof er niemand in het bed ligt. Als hij merkt dat we er zijn, gooit hij resoluut het laken van zich af en piept zijn hoofdje omhoog. ‘Thank God, Jollie. I thought you were dead!’ Het zijn vaak diepe angsten waar Lalith mee worstelt. Eén daarvan keert regelmatig terug en gaat over zijn paspoort. Panische angst dat de geldigheid verlopen is en dat hij Nederland uit moet. Zelfs als ik vertel dat de verloopdatum pas ergens in 2028 zal zijn, kijkt hij me met een wantrouwige blik aan. Ja, het staat er inderdaad, maar kan er nog ergens een addertje onder het gras zitten? Wantrouwen Een ander terugkerend thema zijn de verzorgers om hem heen. Hij vertrouwt ze voor geen millimeter. Hoe ik ook probeer hem ervan te overtuigen dat ze er voor hem zijn en hem zo goed mogelijk willen helpen, dat dat zelfs hun beroep is, hij gelooft het niet. Op slechte dagen begrijpt hij helemaal niet meer waar hij is en wie de mensen om hem heen zijn. Is hij in de flat van zijn Indonesische onderburen, waar hij wel eens zorgt voor de planten als zij van huis zijn? Ik probeer iets van zijn geheugen op te frissen. Hoe hij gevallen is bij zijn flat en dat zijn rechter elleboog verbrijzeld was door de val. Hoe hij een plek had gekregen in dit verpleeghuis. En dat er een vorm van dementie was geconstateerd, bovenop de al bekende schizofrenieklachten. Ik wijs naar de foto’s en posters van The Beatles en John Lennon aan de muur, in de hoop dat zijn idolen hem terug kunnen brengen in het hier en nu. Soms lukt dat, vaak ook niet. Iedere dag opnieuw ben ik met hem bezig zijn angsten te bezweren en hem te overtuigen dat hij in veilige handen is. Dat blijf ik doen, ondanks zijn frustratie: ‘Jollie, you think because I’m schizophrenic, I am crazy. Maar niet alles wat ik merk is paranoia!’ En of hij gelijk heeft! Daarover de volgende aflevering meer. Jolanda Brunnekreef | yn@ypsilon.org Feuilleton - DEEL 16 Schizofreen, maar niet gek Je moet nu direct naar mij toe komen, er is een groot probleem
RkJQdWJsaXNoZXIy NzkyMjk=