www.ypsilon.org 27 26 BOEKEN BOEKEN Ypsilon Nieuws 1 | 2025 De 13 van Obbe en Sjutje - Mechtilde Postma, Goaitsen van der Vliet. De Oare útjouwerij. ISBN 9789071610776. Prijs: € 29,95. Familiegeschiedenis De 13 van Obbe en Sjutje is een aangrijpende familiegeschiedenis. Het vertelt het verhaal van een rooms-katholieke boerenfamilie vanaf 1916 op boerderij De Tempel in Sandfirderijp, een uithoek van Friesland. Het bijzondere aan deze familie is dat minstens zes van de dertien kinderen de diagnose schizofrenie kregen. Op een aangrijpende manier wordt in afzonderlijke hoofdstukken het wel en wee van elk van de dertien kinderen verteld. De auteur, dochter van het enige kind uit het gezin dat trouwde, geeft op betrokken wijze een intiem beeld van wat de impact dit had op het gezin en hun omgeving. Vooral op het sociale vlak was dit goed merkbaar: door de dorpelingen werden ze vaak gemeden en angstig aangekeken. De familiegeschiedenis is nauwkeurig uitgediept en de vele illustraties, alsmede de persoonlijke herinneringen, brengen de gezinsleden bijna tot leven. Duidelijk wordt de erfelijke kwetsbaarheid. Zes van de dertien kwamen in een inrichting terecht, maar de anderen waren op zijn minst ‘wankel van geest’ te noemen. In een tijd waarin er nog weinig tot geen behandelmethodes waren moet de druk op het gezin groot zijn geweest. Sandra van de Walle Achter de schermen Wat gebeurt er eigenlijk allemaal in de gesloten psychiatrie? In Waanzin en sneeuw krijg je een kijkje achter de schermen van de afdeling acute psychiatrie in Amsterdam. Het vertelt het verhaal van verpleegkundige Jesse en zijn collega’s tijdens een besneeuwde avonddienst. Indrukwekkend is niet zozeer wat hij doet, maar vooral wat hij zegt - een sterk staaltje verbindende communicatie. Als lezer lees je echter niet alleen door de ogen van Jesse, maar afwisselend ook door die van de mensen met suïcidale, manische of psychotische klachten die op de afdeling zijn opgenomen. Zoals Benny, die ervan overtuigd is dat hij een undercoveragent is. Of Teun, die zijn vrouw Clara is verloren, maar desondanks nog hele gesprekken met haar voert. Langzaam maar zeker maakt Keizer op treffende wijze duidelijk waar het filosofisch en praktisch schuurt in de psychiatrie. ‘Wij rammen op zijn brein met haldol, hij met alcohol. Eigenlijk doen we allebei niet meer dan symptoombestrijding. We zijn de mens kwijt en aan het lijden komen we niet toe.’ Imke van Wettum Waanzin en sneeuw Een avond achter gesloten deuren - Willem Keizer. Uitgeverij De Brouwerij. ISBN 9789083418445. Prijs: € 21,90. Dodelijke zorg Het recht op toegang tot gezondheidszorg is vastgelegd in de Nederlandse grondwet. Goed geregeld dus, maar de realiteit is anders. Journalist Bas Haan laat met Dodelijke zorg zien hoe de ggz in Nederland tekortschiet. Hij vertelt het verhaal vanuit diegenen die gezien worden als ‘verward persoon’ of ‘overlastgever’, maar die verwaarloosde psychiatrische patiënten zijn die tussen wal en schip zijn beland. Hoe kan dat in ons rijke land? Haans analyse van het onderliggende probleem legt een falend zorgsysteem bloot, hetgeen een gevolg lijkt te zijn van nieuwe wetgeving in 2020. Bezuinigingen, werkdruk, langs elkaar heen werken en tekort aan opvangplaatsen resulteren in schokkende gebeurtenissen. Het gebrek aan geestelijke hulp verbindt de schrijnende verhalen in dit boek. Voor een grote groep complexe psychiatrische patiënten is geen plaats te vinden waar zij de juiste hulp en begeleiding krijgen. Vaak worden zij ‘gewoon’ naar huis gestuurd en zwerven ze snel weer op straat rond. Met alle gevolgen van dien. Dodelijke zorg geeft mensen die je naaste familie hadden kunnen zijn een stem, en laat zien dat zij slachtoffer zijn van een falend systeem. Sandra van de Walle Dodelijke zorg Het drama achter de verwaarloosde psychiatrisch patiënt - Bas Haan. Ambo|Anthos. ISBN 9789026369056. Prijs: € 19,99. Boeiend tijdsbeeld Ik groeide op in Oegstgeest. In die periode, begin jaren ’80, maakten de patiënten van Endegeest deel uit van het dorp. Psycholoog/psychotherapeut Mark van der Gaag begon hier in 1979 als jong broekie zijn loopbaan in de psychiatrie op de afdeling Heren E (v/h ‘Mannen Onrust’). In zijn boek Endegeest in de jaren tachtig beschrijft hij zijn eerste werkjaren in een ouderwetse psychiatrische inrichting, waar hij gedragstherapie moest invoeren. Die bestond toen nog vooral uit straffen en belonen. Verschillende markante patiënten komen voorbij, afgewisseld met beschrijvingen van de toen heersende opvattingen. Sommige zaken zijn nu moeilijk voorstelbaar. Zwakbegaafde mensen verbleven op dezelfde afdeling als psychotische patiënten. Er waren slaapzalen en mannen en vrouwen waren gescheiden. Wie te laat uit bed kwam, werd buiten gezet in zijn ondergoed. Behandeling was vooral gericht op aanpassing aan de ‘gestichtsregels’. Ook 'onze' Jody Sluijter komt in het boek voor. Later was hij jarenlang actief voor Ypsilon. Voor wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van de psychiatrie in Nederland geeft het boek een boeiend tijdsbeeld. Is er veel verbeterd in de afgelopen (bijna) 50 jaar? De lezer mag het zelf bepalen. Heleen Schönau Endegeest in de jaren tachtig Lessen van patiënten - Mark van der Gaag. Stichting Cognitie en Psychose. ISBN 9789082036541. Eerbetoon Cyprian Broekhuis stierf op 23-jarige leeftijd tijdens een dwangopname door excessief politiegeweld. Het tragische einde van vier jaren van psychoses. De stille en zachtaardige Cyprian hield van wandelen en in zijn laatste levensjaren trok hij er vaak op uit. Met zijn camera struinde hij door Amsterdam. Honderden foto’s maakte Cyprian, die voor zijn fotowerk het pseudoniem Cy Benjamin koos. Een selectie daarvan is nu gebundeld in De wereld van Cy Benjamin, een aangrijpend eerbetoon aan een leven dat in september 2016 veel te vroeg tot einde kwam. Parallel aan de boekpresentatie was in Atelier K84 in Amsterdam een tentoonstelling van zijn foto’s te zien. Cyprian’s ouders Robert Broekhuis en Nan Romijn maakten voor het boek een selectie van 142 beelden uit Cyprian’s nagelaten fotowerk; Hans Aarsman en zij schreven begeleidende teksten. Het is een mooie uitgave, een boek om regelmatig in te kijken en stil te staan, te mijmeren over het leven en over een leven dat er niet meer is. Rita Loholter De wereld van Cy Benjamin. Uitgeverij Komma. ISBN 9789083367385. Prijs: € 34,-.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzkyMjk=