Mijn zusje wacht ons op bij de buitendeur van de crisisafdeling. Daar verblijft ze vanaf het moment dat ze heftig ontregeld raakte na het overlijden van mijn vader. Van ver roept ze ons al toe: ‘Mijn vader was mijn allerallerbeste vriend! De gedachten zijn vrij! Wie raadt ze daarbinnen! Vader Jacob! Vader Jacob! En verder wil ik er niet over praten! We gaan het over de toekomst hebben!’ De prikkelarme ruimte is speciaal voor ons familiegesprek sfeervol ingericht. Een ovale tafel met vijf stoelen eromheen. Op tafel vijf cadeautjes, ingepakt in prachtig cadeaupapier in herfsttinten. Bovenop elk pakje een armband van natuursteentjes. Ernaast vijf keurige stapeltjes met folders. Er is een sidetable met koffie en thee, plastic bordjes, plastic bekertjes, suiker, melk en theezakjes. Zoals bij mijn moeder Tijdens de koffie houdt mijn zus een monoloog over psychiatrisch patiënten en het belang van het onderhouden van sociale contacten. Ze noemt de merel die ze steeds ziet door het raam van haar verblijfsruimte. Ze weet zeker dat mijn eerder overleden moeder zo aan haar verschijnt. Ze roept dat er nu vast twee merels zijn. Tijdens haar betoog zonder adempauzes pak ik uit wat mijn zus bij me bestelde voor deze bijeenkomst: druivensap, krentenbollen, roomboter, bruine bolletjes, 30+-kaas en een blikje Ricola Zwitserse kruidenpastilles. Alles wat mijn vader lekker vond en wat hij standaard in huis had toen mijn zus daar nog woonde. Mijn zusje kondigt aan pas te eten als wij weg zijn. Ze wil haar deel én alle restjes graag in een daarvoor al klaargelegde zak. We mogen uitpakken. Er is een pakje voor mijn broer, voor mijn zus, voor mij en één voor haarzelf. Ook voor de begeleidster is er een soortgelijke verrassing. Een ontroerend cadeau: een aan elkaar gelijmde porseleinen kop en schotel, gevuld met een vetbol met vogelvoer. Voor de merels. Mijn zusje constateert tevreden: ‘Ik heb de mooiste.’ En dat is een blauw-wit setje met bloemetjes, zoals mijn moeder die ook in de kast had staan. Verdrietig én trots Dan komt het belangrijkste punt. ‘We zijn niet bij elkaar om nog meer over Heit te praten, maar om het over de toekomst te hebben! Het is een vergaderbijeenkomst!’ En ze laat haar afspraken-agenda rondgaan, zodat we kunnen noteren wanneer we bij haar op bezoek komen. Als besluit deelt ze de folders uit die ze voor ons had klaargelegd. We krijgen de opdracht deze uit te delen aan de hele familie, inclusief onze partners en alle neefjes en nichtjes: 5x Autisme, 5x Schizofrenie, 5x Slaapstoornissen, 5x Depressie en 5x Als je zelfmoordgedachten hebt. We hebben moeite weer weg te komen. Hoe neem je afscheid van iemand die maar door blijft praten? In de auto slaken we een diepe zucht. Moe van de indrukken, verdrietig om ons eigen gemis en trots op onze bijzondere zus die zo’n prachtig ritueel voor ons heeft bedacht en uitgevoerd. De merels krijgen het goed dit jaar. Twee merels Mijn zus en ik Marianne Kootstra is zus-van. In de komende edities van Ypsilon Nieuws schrijft ze in de rubriek ‘Mijn zus en ik’ over psychosegevoeligheid, autisme en de psychiatrie. LINOSNEDE: EDITH BROUWER ren om verdere achteruitgang te voorkomen.’ Witteveen voegt toe: ‘Als iemand vervuilt, is dat zijn goed recht. Maar als het leidt tot klachten van buren of uitzettingsprocedures, ontstaat een zorgwekkende situatie. Het behouden van huisvesting is cruciaal.’ Willemsen: ‘Vanuit bemoeizorg kun je niet werken als je niet durft te balanceren op de grens van wel en wat niet mag. Houd altijd het belang van de cliënt voor ogen. Durf stappen naar voren te maken voor goede zorg.’ Samenwerking met familie De rol van familie en naasten wordt expliciet erkend in deze aanpak. Willemsen: ‘Ouders kunnen niet overbetrokken zijn. Hun signalen zijn waardevol en kunnen ons helpen contact te maken met cliënten.’ Daarnaast wordt over de grenzen van sectoren heen gekeken. Mensen met dubbele diagnoses, zoals een licht verstandelijke beperking (lvb) en psychische problematiek, worden vaak niet herkend of adequaat geholpen. Het bemoeizorgteam brengt hier verandering in door kennis te delen tussen verschillende disciplines en mensen samen te bezoeken. Willemsen: ‘In een multidisciplinair team leer je van elkaar wat je wel en niet moet doen, bijvoorbeeld bij psychotisch gedrag. Dat maakt ons doortastend.’ De proef wil een brug slaan tussen vrijwillige en gedwongen zorg. Willemsen: ‘We willen voorkomen dat mensen uit zorg raken en in een crisissituatie belanden. Daarom benaderen we hen minimaal twee jaar actief, om hun levenskwaliteit te verbeteren en behandelcontact op te bouwen.’ Praktische hulp wordt niet geschuwd. Witteveen: ‘Onlangs hebben we uit een maatwerkpotje het asiel voor twee honden betaald toen hun baasje werd opgenomen in de ggz. Soms maken dit soort kleine dingen het verschil.’ Toekomstvisie Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) volgt deze proef met belangstelling. Adviesbureau Movisie onderzoekt vijf bemoeizorgpraktijken, waarvan dit team als enige een organisatieoverstijgende aanpak hanteert. Witteveen: ‘De uitkomsten van dit onderzoek kunnen van grote waarde zijn voor andere regio’s.’ Daarnaast heeft het team nog meer ijzers in het vuur: meer woningen en woonplekken en trainingen voor politie, gemeente en woningcorporaties (zie kader). Witteveen: ‘Het is een traject met een lange adem, maar het gaat uiteindelijk om levenskwaliteit. Door samen te werken kunnen we kwetsbare mensen weer perspectief bieden.’ Geertje Paaij | yn@ypsilon.org Meer informatie: vrnhn.nl INTERVIEW 6 www.ypsilon.org 7 MIJN ZUS EN IK Ypsilon Nieuws 1 | 2025 Ouders kunnen niet overbetrokken zijn → vervolg Speerpunten bemoeizorg • Meer woningen aan de rand van gemeenten voor mensen die niet in een reguliere woonwijk gedijen. • Meer woonplekken op instellingsterreinen voor mensen die niet zelfstandig kunnen wonen en de nabijheid van 24/7 zorg nodig hebben. • Trainingen voor politie en woningcorporaties over omgaan met mensen met onbegrepen gedrag. • Medewerkers van woningcorporaties opleiden tot trainers woonvaardigheden, zodat zij huurders praktische tips kunnen geven. • Gemeenten en woningcorporaties trainen in het aanpakken van woonoverlast en het betrekken van omwonenden.
RkJQdWJsaXNoZXIy NzkyMjk=