'Zullen we vieren dat ik al veertig jaar in de psychiatrie zit?’ zegt mijn zus, terwijl ze verlekkerd naar de gebaksvitrine bij Van der Valk kijkt. Het is 2018 en mijn zus memoreert aan het moment waarop ze als dertienjarige met onbegrepen buikklachten op de psychiatrische afdeling van het streekziekenhuis belandde. Na zes weken kwam ze weer thuis, zonder aanwijzingen of ideeën hoe het verder moest. Buikpijn kwam en ging en ze moest er maar mee leren leven. Ze weet er niet veel meer van, behalve dat haar vader dagelijks op bezoek kwam. ‘Elke dag!’ stelt ze nu tevreden vast. Vijf jaar na de oprichting van Ypsilon, in 1989, volgde haar eerste crisisopname. Van psychoses hadden we nog nooit gehoord. Ypsilon kenden we alleen als letter in het Griekse alfabet. Brok in mijn keel De molen van huisarts, medicatie, terug naar het ouderlijk nest, opname in de psychiatrie, gesprekken en weer nieuwe medicatie, ging draaien. Pas na twee jaar viel het woord schizofrenie en nog later kwam daar autisme bij. Als familieleden voelden wij verdriet, ontreddering en machteloosheid. Ypsilon kwam pas jaren later in beeld. Bedoeld voor naasten van mensen met een (ernstige) psychische kwetsbaarheid, zoals psychosegevoeligheid. Voor ons dus. Ik bleef een papieren lid. Naar bijeenkomsten gaan, contact zoeken? We hadden het druk met wat er op ons pad kwam: opname, ontslag, thuiswonen, vertrekken en terugkomen. Die éne keer dat ik naar een Ypsilondag ging, was de brok in mijn keel zo groot dat ik geen woord gezegd heb. Al was ik niet actief, Ypsilon was dat wel voor ons. Wie anders dan Ypsilon stond er aan de wieg van de veranderingen voor genegeerde, buitengesloten en niet serieus genomen naasten in de psychiatrie? Van onmondig familielid ben ik inmiddels gepromoveerd tot gewaardeerd en gezien gesprekspartner. Zonder tranen terugkijken Nu, 40 jaar na de oprichting van Ypsilon, zo lang na de eerste psychose van mijn zus, kennen we de psychiatrie van haver tot gort. Mijn zus is niet genezen, maar heeft wel een woonplek waar ze mag blijven, op een verblijfsafdeling van de ggz. We vonden een manier om met mijn zus en met haar verwoestende ziekte om te gaan. Pas nu is er ruimte om zonder tranen terug te kijken. Ik kan verwondering ervaren, humor zien in ongewone voorvallen en naar huis gaan met een glimlach. Ik schrijf er zelfs over. Mijn zus volgt mijn activiteiten met belangstelling. En ze zegt: ‘Ik zit al zo lang in de psychiatrie, schrijf daar maar eens over. Maak maar een boek over mij!’ Van een stille fan van Ypsilon word ik graag een sprekende stem. Ik deel graag mijn zorgen, maar vooral mijn plezier en verwondering. Misschien leidt dat ook bij de Ypsilonlezers tot een glimlach. Stille fan Wie anders dan Ypsilon stond er aan de wieg van veranderingen in de ggz? Mijn zus en ik Marianne Kootstra is zus-van. In de komende edities van Ypsilon Nieuws schrijft ze in de rubriek ‘Mijn zus en ik’ over psychosegevoeligheid, autisme en de psychiatrie. www.ypsilon.org 8 EERVOLLE VERMELDINGEN 9 YPSILON NIEUWS 3 | 2024 MIJN ZUS EN IK Categorie Journalistiek Bas Haan, nu onderzoeksjournalist bij NRC, is voor zijn journalistieke werk al meermalen bekroond geweest. Zo kreeg hij onder meer drie keer De Tegel en werd hij in 2015 uitgeroepen tot Journalist van het Jaar. De film De Veroordeling, gebaseerd op Haans bestseller De Deventer moordzaak, werd bekroond met vier Gouden Kalveren. Het zegt iets over de kwaliteit van zijn journalistieke werk en over zijn interesse in zaken die met justitie te maken hebben. Die combinatie maakt dat Haan meer dan wie ook publieke aandacht geeft aan een groep van wie bijna iedereen zich afkeert: de mensen die vanuit hun psychiatrische achtergrond een misdrijf hebben gepleegd. Maar anders dan bij de luie journalist die snel zal kiezen voor ‘de gevaarlijke gek’ blijven de verhalen van Haan altijd integer. Voorbij de sensatie gaat Haan op zoek naar de mens achter het vergrijp en kan hij tegelijk snoeihard zijn over het systeem waarin deze mens vermorzeld kan raken, zoals toen de Hoge Raad met een omstreden arrest Thijs Hermans definitief veroordeelde. Bas Haan Haar dochter is op haar 19e gedwongen opgenomen wegens psychoses, en zit nu al bijna 6 jaar (waarschijnlijk voorgoed) in een gesloten afdeling van een ggz-instelling. Petra Hoitink heeft steeds, naast haar eigen verdriet, het belang van haar dochter voorop gesteld. En is altijd bereid om andere naasten te helpen. Zo heeft ze op een congres gesproken, en een maandelijkse bijeenkomst voor moeders opgestart bij een ggz-instelling, waarin ervaringen worden gedeeld. Door het personeel wordt ze bijna 'als een van ons' gezien, omdat ze altijd meedenkt over mogelijke behandeling, en bereid is te helpen als haar dochter het moeilijk heeft. Naast Petra zijn er binnen Ypsilon nog veel meer moeders die zich altijd op een positieve manier hebben ingezet. Deze prijs is daarom ook voor hen. En alle vaders, grootouders, broers, zussen en kinderen dan? Ook die vergeten we niet. Maar het feit dat Petra werd genomineerd door haar eigen man, dát konden we niet onopgemerkt laten. Buitencategorie Petra Hoitink Categorie Onderwijs en onderzoek Als lector GGZ & Samenleving aan de Hogeschool Windesheim doet Alie Weerman al vele jaren baanbrekend onderzoek naar ervaringsdeskundigheid. Daarbij beperkt ze zich niet alleen tot cliënten: naasten horen er net zo nadrukkelijk bij. Zo startte onder haar leiding het project Verbinden Ervaringsdeskundigen in Flevoland, waarvoor naasten van mensen met een psychische aandoening kwetsbaarheid expliciet werden uitgenodigd. Alie weet waar ze over praat: ze heeft eigen cliëntervaring en is ook naaste van iemand in haar directe omgeving met deze kwetsbaarheid. Het lectoraat legt de focus op de integratie van de ggz in het sociaal domein en ontwikkelde onder meer een Leertraject Naasten en het project Drie kunnen meer dan één, gericht op het verbeteren van de samenwerking tussen cliënten, naasten en professionals in de langdurige zorg. Alie Weerman werkt dicht bij de mensen om wie het gaat. Zij werkt samen met creatieve, praktische en betrokken onderzoekers, trainers en kunstenaars. Een deel van de onderzoekers is tevens ervaringsdeskundig. Alie Weerman
RkJQdWJsaXNoZXIy NzkyMjk=